Een boom of een groen dak

Dorine Verheijden-Lels, nmv Markkant/Milieudefensie 29-1-2023

‘Wat heeft meer waarde voor ons leefmilieu in de stedelijke omgeving …. een boom of een groen dak?’ Dat was de vraag die opkwam binnen Natuur- en Milieuvereniging Markkant Breda vanwege de notitie bomenbescherming in de Gemeenteraad. Omdat we er zelf niet meteen een antwoord op hadden stelden we deze vraag in de groepsapp van de vereniging. En zo ging iedereen, met zijn eigen zoekmachines, met het onderwerp aan de slag. Om te beginnen popte het thema CO2-reductie op. Hoeveel CO2 neemt een boom per vierkante meter op en hoeveel bijv. een sedumplant voor op het dak? Grosso modo bleek dat een boom 25 kg CO2 per jaar opneemt. “Omdat de diameter van een volwassen boom pakweg 20 vierkante meter is, en we één en ander alleen kunnen vergelijken in vierkante meters, berekenden we de CO2 opname van sedum ook voor dit aantal vierkante meters”.

De verrassende uitkomst was dat sedum 24,6 kg CO2 per 20 vierkante meter opneemt en dus in waarde vergelijkbaar is met een boom. Het voordeel van sedum is dat je er elke vierkante meter ermee kunt beplanten, of het nu op de grond is of op een dak. Bomen hebben daarentegen specifieke ruimte nodig en vragen in principe volle grond. Maar bomen bieden nog talloze andere dimensies, was de mening van de goegemeente op Whatsapp. Bomen beschermen ons tegen hittestress, houden water vast, zijn een bron voor biodiversiteit en zorgen ook voor opname van fijnstof ofwel schone lucht. Die kwaliteiten worden ook geclaimd door groendakdekkers en leveranciers van sedum. Ze geven echter geen getalsmatige onderbouwing per vierkante meter. Voor bomen werd via de universiteit Wageningen wel een factsheet gevonden, waarin zelfs per boomsoort de waarde van al deze aspecten wordt uitgedrukt in een tabel. De getallen zijn indrukwekkend en zijn moeilijk te evenaren door lage planten.

Toch staan de objectief meetbare feiten in geen verhouding tot de gevoelswaarden van bomen. Bomen zorgen voor sfeer, voor schaduw. Ze breken de wind, zijn een paraplu tegen de regen, bieden intieme plekjes om tegenaan te zitten en kunnen ons zelfs voeden (denk aan voedselbosje). En dan is er ook nog zoiets als een onzichtbare functie. Met het wortelsysteem transporteren bomen mineralen, geven ze de bodem koolstof en met hun bladeren bedekken ze de bodem zodat ze andere planten beschermen tegen vorst en uitdroging. Ze zijn een eco-hub voor bacteriën en insecten, voorkomen erosie reinigen de grond van oxidanten, en ga zo maar door.

Oké, maar wat als de boom doodgaat? Ja, dan nog blijft de boom, zij het in een andere vorm een belangrijke rol spelen in de natuur. Het systeem is van nature circulair. En sedum?  Sedum vraagt wel jaarlijks onderhoud, maar vervangt zichzelf zonder dat je opnieuw hoeft te planten. Maar ook daar zijn stoorzenders. Want wat als een ‘irritante merel je hele sedumdak te grazen neemt?’ zo stelde iemand in groepsapp. ‘Dan baal je!’

Kortom het antwoord op de vraag ‘een boom of een groen dak?’ is helder. Het is niet of of, maar èn èn! Ze zijn allebei goud waard. Maar een boom met een plantenrijke boomspiegel van vetplanten of ander bloeiend materiaal slaat alles en is van onschatbare waarde. Ons advies aan de gemeenteraad van Breda is dus dat we daar royaal naar toe moeten in onze Stad in een Park.

Markandalletjes

• Sneeuw op de velden, plussen en minnen rondom vriespunt.
• ‘Waterkwaliteit NL (ook al) slechtste van EU’ zegt Brussel. Daarom nu mestvrije stroken langs water. Nog niet nodig zegt minister van Landbouw. Wie heeft er gelijk? Zo’n mestvrije strook is toch een mooi NL geitepaadje? Goed voor natuurlijk water. En mooi startschot voor nieuwe waterschapsbestuur na verkiezingen van 15 maart.
• Markhoeve Strijbeek nog niet te koop. Provincie start met plan van aanpak. Mogelijk ook beheer door provincie als optie.
• Voortzetting Pluktuin in discussie gemeenteraad Breda. Is biologisch, past in bestemmingsplan zeggen 250 oogstdeelnemers. Wethouders Bakker en Quaars ontkennen. Donderdag 2 feb vervolg: opinie raadsleden.
• Laatste plaatsen vrij voor IVN Natuurgidsencursus en Voorjaarscursus. Is ook vormend, leert de ervaring. Locatie Bavel. Aanmelden IVN Mark&Donge.
• Zaterdagmorgen 28 januari. 10u. Vogelwandeling Zaartpark. Natuurlijk stromende Bredase ‘park’. Aanmelden. IVN Mark & Donge.
• Zondagmiddag 29 jan nestkasten, vogeltaarten, pindaslingers EN lekkere pannenkoeken. Natuurpunt Markvallei. Klapekster. Kolonie 41. Wortel (B).
• Bleeke Heide: Havik, Buizerd, Torenvalk, Blauwe Kiekendieven (Jan Benoits, Piet van Iersel). Merkske: Grote Bonte, Zwarte, Groene Spechten, Veldleeuwerik. (Jan Adams, Vincent Smeekens). Markdal: Grote Zilverreigers, Watersnippen, Krakeenden. IJsvogel (Cobien van ’t Riet). En nog veel meer om zelf van te genieten.