Winterklaar

Leo Nagelkerke, West-Brabantse Vogelwerkgroep 631 20-4-2023

Een aantal jaren geleden hebben mijn vrouw en ik besloten om onze voor- en achtertuin volledig anders in te richten. In de droge zomer van 2018 was er flink wat van de beplanting afgestorven. Die was nog grotendeels de erfenis van de vorige bewoners: fanatieke tuiniers die dol waren op bloeiende perken met exotische bloemen en die kwistig de gieter en kunstmestkorrels hanteerden. Omdat onze regenton niet afdoende was en ik weiger om grote hoeveelheden drinkwater te gebruiken om mijn plantjes groen te houden, was aan het einde van dat jaar het grasveldje in de voortuin een soort halfwoestijn geworden. Ook waren er wat heesters doodgegaan en waren er nog maar weinig geraniums en andere felgekleurde, maar nogal kwetsbare bloemen over.

Nou bestaat de bodem van onze tuin vooral uit gelig zand met een beetje leem erin. Water zakt er ofwel als een dolle doorheen, of het stroomt er vanaf als druppels van een eend. Met andere woorden: niet de ideale omgeving voor veeleisende planten. Daar komt nog bij dat voortuin op het zuiden ligt en het er echt behoorlijk heet kan worden. Omdat we het toch wat saai vonden om alleen maar pollen kweekgras te hebben, bedachten we dat we droogtebestendige planten wilden aanplanten. En dan het liefst inheemse soorten, zodat ook de lokale insecten er nog wat aan zouden hebben. Dus staan er sinds een paar jaar wilde anjers, venkel, lavendel, rozemarijn en nog zo wat andere planten in de tuin die nauwelijks extra bewaterd hoeven te worden. Toegegeven, volledig inheems zijn ze niet allemaal: er zitten nogal wat Mediterrane varianten bij. Nou wordt ons zomerweer tegenwoordig ook steeds meer als dat van Zuid-Frankrijk, dus dan zijn die twee dingen weer met elkaar in balans.

Bijna alle planten die we nu hebben zaaien zichzelf uit. De kunst is dus om de zaailingen in het voorjaar te herkennen en ze tijd te geven op te groeien en niet al te fanatiek tussen de bloemperken te gaan wieden. Nu is bloemperk een heel relatief begrip. De jonge plantjes komen op waar ze willen en waar ze aanvankelijk nog soort bij soort stonden, beginnen ze zich nu te vermengen in een bijna natuurlijk ogende gemeenschappen (met wat fantasie). Er vindt dus successie plaats, een opvolging van soorten: sommige zijn verdwenen, maar andere kwamen spontaan aan en mogen blijven, zoals wild speenkruid bij de vijver.

Nou klinkt dat allemaal nogal idealistisch: halleluja, we laten de natuur haar gang gaan! Maar als ik dat zou doen, dan zou na verloop van tijd dat vermaledijde saaie kweekgras weer gaan domineren. Er moet dus wel wat werk worden gedaan door te wieden, uit te dunnen en te verplanten. Toch een beetje zoals natuurbeheer in heel Nederland. Als je daar niet af en toe een beetje in tuiniert, dan wordt het allemaal hetzelfde en ook vrij saai met een dominantie van brandnetels, bramen en (kweek)gras. Er is wel een ding dat volgens mij volledig kan worden afgezworen en dat is de tuin ‘winterklaar’ maken. De tuin is op zijn winterklaarst als je er zo weinig mogelijk aan doet. Dode bladeren en stengels en uitgebloeide bloemtrossen zijn een fantastische schuilplek voor overwinterende insecten en ander kruipend en vliegend spul. Ik heb onze tuin niet winterklaar gemaakt en daarom is hij nu helemaal voorjaarsklaar. Vanmorgen zag ik dat het veenmos dat onreglementair was opgekomen bij de vijver en dat ik desondanks heb gedoogd, bezocht werd door een fanatieke vrouwtjesmerel. Snavelvol na snavelvol mos verzamelde ze en dook in de klimhortensia, waar ze kennelijk een nest aan het stofferen is. Ik ben blij dat ik dat rommelige mos heb laten staan en de hortensia niet te kort heb gesnoeid. De merel is klaar voor het voorjaar en ik ook.

Markandalletjes

• Zanglijsters zingen hun prachtige oevre. Voor hun vrouwtjes? Of voor mensen oor?
• IVN natuurwandeling Haagse Beemden-Vierde Bergboezem. Zondagmiddag 23 april. 13u30-15u30. Aanmelden: website IVN Mark&Donge.
• Ooievaars: nieuwe broedgevallen bij A58, Wolfslaar en Gilzerwouwerbeek. Joke- Piet Oomen ruilden hun land voor natuur. Zien eindelijk broedende ooievaars vanuit hun keukenraam!
• De Rith weer op zijn kop? Na goed overleg voor compensatie grotere langdurige ‘tunnels’ bouwt aardbeienteler zonder vergunning al de ‘foliekappen’. Vertrouwensbreuk? Gaat B&W  wegkijken?
• Wat kan bloeien bloesemt nu. Vogels: Bleeke Heide: onzichtbare Kwartel gehoord (Leo Nagelkerke), honderdveertig Regenwulpen (Huub Don). Merkske: baltsende Boomleeuwerik (Koen Verschueren). Markdal: IJsvogel, twee verkennende Ooievaars (Harry van Vugt). Haagse Beemdenbos: zingend baltsende Fitis (Sander J). Kijk en geniet!