Ad van de Laar – natuurgids IVN Mark&Donge 22-8-2024
Het is en was voor mij een bijzondere zomer 2024. In Markdal en Wouwerbeek was dat heel duidelijk zichtbaar. Alles was anders dan anders, alles bleef grasgroen en er was veel water! Maar ook massale extra groei van verschillende planten en vruchten door het vele regenwater en warmte in de grond, was wat me erg verbaasde. Dit jaar hebben we onze tuinen en landbouwgronden niet hoeven te besproeien er was zeer regelmatig erg veel regenwater, plassen en sloten traden vaak buiten hun oevers. Daardoor groeide langs de oevers hele gele vlakken van de zelfde plantensoort het Jakobs-kruiskruid. In juli en augustus waren dat de ongeveer 1 meter hoog opgeschoten bloeiende planten.
Foto Iris van der Vlerk.
Eén plant kan in ongestoorde toestand wel tienduizend zaden voortbrengen. Zij worden gedragen door hun zilvergrijze pluis, men noemt dit grijsaard en wordt naar alle windstreken vervoerd. Jakobs-kruiskruid bevat giftige stoffen voor rundvee. Het is bekend dat regelmatig nuttigen van deze planten door paarden tot een ernstigste leverkwaal kan leiden, die soms de dood tot gevolg heeft. Sommige kleine zoogdieren, zoals konijnen eten het kruiskruid zonder schadelijke gevolgen. Dit geldt ook voor de rupsen van de Sint-Jakobs vlinder die de planten in zijn geheel kaal vreten. Al vele jaren zijn deze zo genaamde “Zebra” of ”NAC” (Breda} rupsen ook in grote aantallen aanwezig. Op hun bloemen zijn vele insecten, bijen, hommels en zelfs vlinders aanwezig. In Nederland maken deze composieten dan ook niet voor niets ongeveer een vijfde deel van de totale bloeiende flora uit. Zoals het Boerenwormkruid dat tot stevige struikachtige, dicht bebladerde plant kan uitgroeien en een rijke en langdurige bloei geeft van gele knoopjes, die in dichte schermvormige pluimen bijeen staan. De platte “hoofdjes” bezitten geen straal of lint bloemen, maar de mooie regelmatig geveerde bladeren zijn kenmerkend voor de soort. Wanneer je een blad tussen vinger en duim wrijft blijft de aromatische geur urenlang merkbaar. Boerenwormkruid komt in heel Nederland voor op droge zandige grond die niet al te onvruchtbaar is. Aan de lijsterbesboom zag ik ook heel veel vuurrode vruchten aan deze bomen-struiken. Heeft vast toch te maken met het vele water en warmte? Die omgeving doet me nu denken aan mijn fraai gedicht:
Het fietspad langs sloot en weiland
Het boerenwormkruid knoopt met duizend knoopjes de slootkant aan het fietspad vast
In de felgele zoom de lijsterbesboom
die met zijn franje van rood en oranje
wonderlijk mooi in die kleuren zee past.
Laat zich er niemand mee bemoeien, in het weiland nog grazende koeien
Ik hoop dat de bloemen en de boom in de zoom, nog jaren zo mooi mogen bloeien.
Markandalletjes
- Scholen zijn weer begonnen, het zomert door, alles weer als vanouds? Maïs groeit meter per week. Groeizaam nat weertje! Wolken mussen in achtertuin, voor het eerst na 10 jaar zo veel gekwetter!
- Primeur! Grote Suikeresdoorn bij Klokkenberg mag niet gerooid worden, moet verschoven worden! Voorwaarde van gemeente bij ontwerp bouwvergunning paviljoen Klokkenberg: 80 jarige grote suikeresdoorn van ca 80, omtrek 3m60, hoogte 12 m, met kroon van 28 meter. Staat dicht bij paviljoen. De Suikeresdoorn vangt heel veel fijnstof, regenwater en CO2 op. Als vervanging zouden 50 flinke jonge bomen geplant moeten worden. Boom met kluit van ca 240 ton kan versleept worden.
- Versleeptechniek na veel protest tegen kappen voor het eerst succesvol toegepast voor oude Paardenkastanje in Den Haag. Bij aanleg nieuwe Koningstunnel, Malieveld. Suikeresdoorn is nationale symbool van Canada. De Groene Koepel en natuur- en milieuvereniging Markkant zijn blij met het behoud van de grote Suikeresdoorn op landgoed Klokkenberg.
- Loepjeswandeling bloeiende geluidswal Heusdenhout en stromende Molenleij. Zondagmiddag 25 augustus 13u30-15u30. Aanmelden website IVN Mark&Donge.
- Boerenwormkruid herkenbaar aan gele ‘speldenkussentjes’. Goed voor ontwormen schapen, geiten, etc. Arme keuterboeren gebruikten het ook zelf. Dat werkte.
- Vogels: Merkske: drie Purperreigers (Tom Voets). Bleeke Heide: Raaf (Willem van Liemt), Roek (Ria Lambregts), vijf Boomvalken, twee Boomkruipers, vier Boomleeuwerikken, is nu hun tijd (Jan Bijl, Marjo Lips), vier IJsvogels (Ted Overmeer, Sandra Aarts). Markdal: Grauwe Vliegenvanger (Jannes), eenenveertig Boerenzwaluwen op insectenjacht (Willem van Liemt).
Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge
