Zomerbomen en verstopknoppen

Boomstam Henk, NatuurWijzer, IVN-gids Mark & Donge 12-9-2024

De zomer loopt naar zijn einde en dat wordt langzaamaan zichtbaar. De bomenkronen hangen zwaar van het donkere loof en boomvruchten. De eerste eikels, kastanjes en beukennoten vallen al op de grond. Ik loop met een groep kinderen langs verschillende bomen. Iedereen heeft een zoekkaart gekregen. Daarop staan foto’s van bijzondere blaadjes, basten, boomvruchten of knoppen. Samen gaan we op zoek. Ik vertel onderweg dat de bomen al bijna klaar zijn voor volgend jaar en vraag de kinderen wat er in de herfst gebeurt. Natuurlijk komen de eerste antwoorden vlot: de blaadjes vallen van de bomen, ze krijgen verschillende kleuren, de bomen worden kaal. ‘Helemaal kaal?’ vraag ik. En ook nu weet de groep direct te vertellen dat er nog knoppen aan de bomen zitten. Daar komen de nieuwe blaadjes weer uit! Tijdens het wandelen gaan we op zoek naar de verstopknoppen in het laaghangend loof. De kinderen speuren met een loepje en ontdekken dat elke boom zijn knopjes al klaar heeft. Ze vinden ze in de oksels van de blaadjes. In de knop zit al het nieuwe blaadje voor volgend jaar. Ik leg uit dat de boom nu gaat beginnen met de groene korreltjes uit het oude blaadje te halen. Deze korreltjes stop hij weer in het nieuwe blaadje. Omdat de groene korreltjes eruit worden gehaald worden de kleuren van de andere korreltjes zichtbaar. Daarom worden de blaadjes geel of rood of oranje.

Ondertussen doen we ook nog andere ontdekkingen. Het steeltje van het blad van een populier is niet rond maar plat!! Daardoor kan dat blaadje makkelijker heen en weer bewegen. Hierdoor ruist de wind sneller hoorbaar door de kruin van een populier dan van een andere boom. Op het moment dat ik dat zeg, helpt de wind me een handje en laat de blaadjes ratelen. De kinderen rapen een paar blaadjes op. Ze voelen het steeltje en horen -verbaasd kijkend naar de boomtop - het ruisen aan. We zien verderop alweer een ander boom staan; de camouflageboom! De stam heeft lichtere en donkere groene vlekken. Net als het pak van een soldaat. Een jongen veert op en roept: “Dat is mijn boom!” en hij houdt zijn kaart omhoog. Inderdaad het is de Plataan. Verderop heeft een jongedame het blad van haar boom gevonden en voelt dat de onderkant van het blad viltig zacht is. Ze haalt het voorzichtig langs de wang van haar vriendin. Natuurlijk wil iedereen dat nu voelen en voorzichtig pluk ik nog een blaadje. Het is een Abeel. De volgende bijzondere boom: De Esdoorn. De boom hangt vol met de gevleugelde zaadjes en de eersten liggen al op de grond. De kinderen weten al wat je daarmee doet. Het zijn kleine helikoptertjes en daar vliegen ze al door de lucht. Ik leg nog uit dat de boom dat doet zodat de zaadjes zich wet verder verspreiden maar het enthousiaste gejoel en gespring overstemt me.

Als laatste boom komen we bij de oude vertrouwde eik. Een van de kinderen weet al dat je een fluitje kan maken en al gauw zoeken we op de grond naar de hoedjes van de eikels. We lopen in een rij verder en achter me hoor ik geblaas en de eerste fluitjes. Ik kijk om en de juf lacht me enigszins bedenkelijk toe. Ze ziet het gefluit al voor zich in de klas…
Boomstam Henk, NatuurWijzer, IVN-gids Mark & Donge

Markandalletjes

• Herfstig. Wordt de herfst het eerste normale seizoen in een ‘abnormaal’ jaar?
• Gelezen op viaduct A58 “tot de schijt ons doodt”. En dat is van vóór het nieuwe natuurbeleid van dit kabinet.
• Enthousiaste wijkagent voor Markdal - Joost van den Muisenberg – noemt Markdal mooiste plekje op deze aardbol. Met pijn in het hart moet hij afbouwen vanwege ziekte.
• Nazomerse natuurwandeling Pannenhoef. Zaterdag 14 sept. 13u30. “P” De Bak. 300 m van Ettensebaan 25. Rijsbergen. Aanmelden IVN Dintel en Marklanden.
• Drie akkers in Baarle Nassau vervuild met afval van Chrystal Meth in uitgereden mest. Onderzocht door politie, drie eigenaren verdacht. Gemeente laat afval opruimen. Kosten voor eigenaren.
• Poëzie wandeling natuur Wolfslaar. Natuur kan troosten, confronteren, rustgeven, opwinden, helen en strelen. Om te zwijgen of te juichen. Zondag 15 sept. 13.30-15.30. Aanmelden IVN Mark&Donge.
• Nieuw stalsysteem met biologische combiluchtwassers te onbetrouwbaar, besluit Raad van State. Te hoge ammoniak- stikstofemissie. Provinciale vergunning vervallen.
• Opa Charel Huet stelt zijn absurde natuurschepsels tentoon: kip met olifantenslurf, salamander en reigersnavel, Krokovaar, Gibra, etc. Tot 22 sept, za-zondags. 14-17u. Pampa 1, Merksplas (B). Op steenworp van Klapekster.
• Open Monumentendag. Prachtig gerestaureerd Landgoed Nuwenhuys (Reeptiend). Waterschap Kasteel Bouvigne. Zondag 15 sept. 11-17u.

  

• Boerenzwaluwen zijn er nog met twintigen. Volwassen ooievaars verzamelen zich met tientallen. Spreeuwen bevolken wieken van Ulvenhoutse molen, meldt Dolfje Begeer.
• “Wat doen we met ons Buitengebied”. Info en discussieavond. Verdozen of verfraaien? Woensdag. 18 sept. 20u. Kievitslaar, Rijsbergseweg 354, Effen/Breda. Initiatief Groene Koepel, IVN Mark&Donge, nmv Markkant, Adviesgroep BromN.  

 Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge