4-9-2025
De Lijsterbesboom is heel bijzonder, maar krijgt te weinig aandacht. Rood is de kleur van bloed en vuur. Een signaalkleur, die onze aandacht trekt. Niet voor niets is deze gekozen als waarschuwingskleur in het moderne verkeer. Maar ook in het verleden had rood al speciale betekenissen. Het was de kleur van goden en heksen en tovenaars. Daarom is de lijsterbes met meestal zijn vuurrode vruchten van ouds a een magische boom. Het was mooi bescherming tegen hekserij. Het was een mooi voorbeeld van de belangrijke rol die de lijsterbes speelde in volksgebruiken. Het waren de vlammend rode bessen die dit deden.
Mensen zijn bijzonder attent op de kleur, de kleur rood, maar vogels niet minder. Vogels zien kleuren net zo goed als wij. Zo wordt ook hun aandacht getrokken. Vooral omdat de natuur op uiterst geraffineerde wijze gebruik maakt van het zogenaamde contrast, door rode bessen helder te laten afsteken tegen het groen van bladeren. Zo oefenen deze vruchten onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op vruchtenetende vogels. Lijsters zijn feitelijk alleseters, ze passen hun menu aan wat de natuur door het jaar heen te bieden heeft. Gedurende de eerste maanden leven ze vooral van regenwormen. In de lente en in de zomer van rupsen en slakken, maar in de nazomer, herfst en vroege winter van vruchten en bessen. Die zijn in het najaar volop in de aanbieding en na een goede zomer zijn met name lijsterbessen overal te vinden. De lijsterbes is immers zeer algemeen en een soort die overal gedijt. Hij stelt heel geringe eisen aan de bodem en klimaat, hij woekert overal. Nadat de vogels zich tegoed hebben gedaan aan lijsterbessen strooien ze in hun uitwerpsel de onverteerbare zaadjes rond. Dit is een samenspel; de boom zorgt met haar bessen voor het in stand houden van lijsters en zij zorgen als tegenprestatie voor het voortbestaan van de lijsterbes. Een lijsterbes is uiteraard beperkt en moet haar genen gelijkelijk verdelen over de massa´s bessen. Elke bes bezit dus precies de minimale voedingswaarde. Ook moet de lijsterbes worden gegeten voordat de zaden rijp zijn. Daarom houdt hij ze groen en bitter totdat de juiste tijd voor voorplanting is aan gebroken. Dan pas stopt hij ze vol met suiker en kleuren ze fel rood. Een teken dat er aan tafel kan worden gegaan. De lijsters spoeden zich massaal en halsoverkop richting rode reclame om zich vol te proppen met bessen. Ze moeten er wel een heleboel van eten willen ze voldoende voeding krijgen hetgeen juist de bedoeling is. Met als gevolg dat ze talloze zaden transporteren naar alle windrichtingen en uithoeken. Waarmee de lijsterbes in haar opzet is geslaagd!
Ad van der Laar – natuurgids IVN Mark&Donge
Markandalletjes
- Druk verkeer met Mais oogsten. Stoppelvelden en sporen van mest injectie stikstof in de grond. Tegen de stank van mest en uit het zicht. Maar komt vervolgens in het water! Ook van de Mark!
- Waterschappen willen dit oplossen, maar daarvoor zijn ‘Haagse besluiten’ nodig in plaats van doorgaan met ‘dweilen met de kraan open’.
- Mee deze herfst mee beleven? Door “Blik op de Natuur”. Over paddenstoelen, pissebedden, vleermuizen, egels en nog veel meer ‘herfstigs’. In zes cursusavonden en vier zaterdag excursies. Locaties Bavel en Oosterhout. Zie website IVN Mark&Donge.
- Zeisen? Ambachtelijk en gemoedelijk werken aan de natuur. Vereniging Markdal start werkgroep. Niet mouwen maar handen uit de mouwen. Aanmelden en info via secretaris:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. . - Fietsen ‘Natuur zonder Grenzen’. Zondag 7 september. 13u30-15u30. Grensverleggend fietsen Vallei van het Merkske. 20 km. Start: De Klapekster. Kolonie 41. Wortel (B). Denk er aan om je banden op te pompen! Natuurpunt Markvallei.
- Avondexcursie. Eenden, steltlopers, reigers, meeuwen en verrassingen. Onder leiding van Sandra Aarts. Bleeke Heide (of bij droogte Zonzeel). Zondagavond 7 september 18-20u. Carpoolend. Aanmelden via ‘Registreer voor Evenement’, website WestBrabantse Vogelwerkgroep.
- Natuurfotografie? Al doende leren. Nu zaterdag 6 september veldsessie. Verder elke eerste zaterdag van de maand. En elke derde woensdag van de maand ‘leren van elkaar avond’. Info @:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. . Ronald Bloemen, 06-46904806. Website IVN Mark&Donge. - IJsvogels doen het goed, meldt Hanneke Peeters. Eerst zag ze half augustus een paartje IJsvogels scheren over het water waar het Vonderpad en de Mark samenkomen. En eind augustus weer zo’n scherende IJsvogel ter hoogte van de watermolen van Meersel-Dreef. Het gaat best goed met deze mooie vogel, meldt Hanneke dus. Dat strakke over het water scheren is een kenmerk van deze blauwe flits!
Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge
