Blazenstruik

Aad van Diemen – Stadsplanten en IVN natuurgids 2-11-2023

De Europese blazenstruik  (Colutea arborescens) is een struik uit Zuid-Europa die hier soms verwildert. Hij heeft in Breda ieder geval gestaan aan de Belcrumzijde van het spoor, voordat men daar begon te bouwen. Een forse struik is nog steeds te vinden op het natuurterrein achter de Trechterman aan het begin van het Minervum.  Aan een verspreidingskaartje is te zien dat het ten eerste met de zeldzaamheid nogal meevalt en ten tweede dat de struik een voorkeur voor zand heeft. Voor de twee genoemde locaties gaat dat ook op en de groeiplekken zijn droog. FLORON geeft in de verspreidingsatlas aan waar  de Europese blazenstruik groeit.

De blazenstruik behoort tot de vlinderbloemige zoals de brem, gaspeldoorn, erwt en boon. De opvallende blaas waarin de zaden zitten is dus een peul. Ook de bloemen zijn opvallend: prachtig geel met rode strepen. In een aantal publicaties wordt melding gemaakt van een voorkeur van de struik voor kalk. Dat zou de relatief hoge aanwezigheid in kalkrijke duinen verklaren. Tot mijn verbazing staat de blazenstruik op de lijst van het Project Invasieve Exoten. In een Vlaamse publicatie meldt men, dat op de Sint-Pietersberg de blazenstruik al vanaf 1800 heel talrijk en ingeburgerd was, maar daar nu geheel verdwenen is. De Sint-Pietersberg is een gekende hot spot bij botanisten en het zou mij niet verbazen als hier de natuur een handje hulp is toegestoken. Er bestaat ook een oranje blazenstruik (Colutea xmedia) waarvan de bloem oranje-bronskleurig is en een kruising is van de Europese en de Oosterse blazenstruik. Men vermoedt dat de kruising wel eens algemener kan zijn dan de Europese.

De etymologie van de wetenschappelijke namen is weer eens een rommeltje. De soortaanduiding ‘arborescens’ betekent ‘boom’. De blazenstruik mist overduidelijk een centrale stam en is dus een struik. Ergo: foute naam. De geslachtsnaam ‘colutea’ zou volgens de ene bron zijn afgeleid van het Griekse ‘colutao’ = gedruis. Volgens een andere bron ‘koiloo’= uithollen. Dit laatste vanwege de lucht in de blaas. De verklaring voor de aanname ‘gedruis’ is gebaseerd op de klap waarmee de blaas openspringt. Vooral Vlaamse bronnen melden dit eendrachtig en stellig. Mij leek zo‘n zelfontploffing onwaarschijnlijk en ik ben gaan kijken naar rijpe blazen. Ze hingen er wat bleekjes, maar geheel intact, bij. Het geluid kan wel ontstaan als verse peulen in de vlakke hand worden genomen en er dan met de andere hand en klap op wordt gegeven. De Grieken waren speels. 

Markandalletjes

• Wintertijd. De woerden zijn op kleur, voelen zich helemaal het mannetje. Verkneukelend wachtend op de lente balts.
• Tip: lezing Dick Klees over biodiversiteit en klimaat. Komen de zonnige tropen hierheen? Of zijn het Sahara’s? Vrijdag 3 nov. 20u. Bellevue. Dorpstraat 27. Chaam. Natuurvereniging Mark&Leij en gemeentelijke klimaatweek. Gratis.
• Was veel belangstelling bij Nacht van de Nacht voor behoud duisternis. Maximum van 100 belangstellenden bij Wolfslaar, met wethouder Natuur Peter Bakker. 75 wandelaars bij Terheijdense Binnenpolder. Door samenwerking van IVN Mark&Donge met Legendejagers en Kiemkracht spannende beleving voor klein en groot met alle zintuigen in de nachtelijke wereld.
• Oude wilgen aan Flodderdreef door vrijwilligers Westbrabantse Vogelwerkgroep en IVN M&D  geknot voor landschapsbehoud en nestgelegenheid. Ontwikkeling van bosrand zichtbaar door jonge eikjes bij scheurende oude wilgen. Knotten is noodzaak om omvallen van topzware knoerten te voorkomen.
• Ommetje Klein Heike, Langereit, Wouwer Lei, Ouden Hofstad, etc. Zondag 5 nov. 10-12u. Start Café d’n Brooij. Chaamseweg 21. Gilze. Met gidsen Natuur en Landschap Gilze en Rijen. Aanmelden: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
• Natuurwandeling IVN Rondje Putven in Chaamse Bossen (SBB). Zondag 5 november. 13u30-15u30. Ontwikkeling van moeras, productiebos, naar natuurlijke waterberging met vennen en ‘goren’ tegen verdroging. Aanmelden website IVN Mark&Donge.
• Natuurwerkdag Oranjepolder. Zaterdag 4 november. 9u30-14u. Natuurtuin in zeekleipolder. Snoeien, maaien, knotten, poelen schonen, takkenrillen maken, en vooral gezellig werken, genieten en bijpraten in de natuur. Domeinweg 9. Oosterhout. Graag aanmelden. IVN Mark&Donge.
• Landschapswandeling Aa of Weerijs heen en weer. Zondag 12 november. 10-16u. Beleven van het landschap met beek- en natuur herstel in de vallei. Ca 20 km. Aanmelden IVN Mark&Donge.
• Vogels. Bleeke Heide: Koperwiek en vijftig Wintertalingen (kleinste eendje) als wintergast. Ook Krakeenden, Slobeend, Dodaarsje, Watersnip (Ted Overmeer). Zwarte Ruiters -gevleugeld en zonder paard (Roel Hoppenbrouwers). Merkske: zeldzame Grote Pieper, Havik, Raaf, twee Zeearenden op Castelreesche Heide (Benne Roelen). Markdal: Boomkruiper, Grote Bonte Specht, Groene Specht (Jarek van Houten). Huppelend van blijdschap zag Marianna Janssen al IJsvogel op zoek naar visjes in nieuwe deel van Gilzerwouwerbeek bij Lange Bunder – Bavel. Dat belooft wat!