Ad van de Laar, natuurgids IVN Mark&Donge  11-1-2024

Regen en wind in het begin november soms met wat waterachtige zon. Wat me op die momenten erg op opviel waren de vele insecten die op de bloeivorm van de klimop afkwamen. Deze levert een overvloed aan bloemen met nectar en stuifmeel in een seizoen waarin andere bloemen ter ziele zijn of gaan. De kleine geel groene bloemen staan trosvormig gerangschikt in bolvormige schermen. Enkel na kruisbestuiving ontwikkelen zich de bessen. Die pas in de volgende lente rijpen. Ze zijn dofzwart en bevatten harshoudend vruchtvlees. Pas als ze overrijp zijn, worden ze gegeten door lijsterachtigen, spreeuw en houtduif. e.d. Hoewel onopvallend worden de bloemen gemakkelijk gevonden door vooral bijen en zweefvliegen en in mindere mate door kevers en dag vlinders Als enige uitgesproken herfstbloeier van (september tot en met december) is klimop van grote betekenis voor de insecten. De altijd groene plant ‘sempervirens’ behoort met bosrank, bitterzoet en kamperfoelie tot de inheemse houtige lianen. Ze kan uitgroeien tot een meters hoge lange klimplant tot hoog in de bomen, wel vijftien tot twintig meter. Waarvan de stam van de klimop met speciale hechtwortels zich vast houdt aan de boomstammen, muren etc. Daarnaast heb je het over de bodemkruipende exemplaren, die door een tekort aan lichtinval niet tot bloei komen.

Klimop met wesp en spinnenweb. Foto Aad van Diemen

Aan allerlei vogels biedt de plant nest- en schuilgelegenheid, ook gedurende de nacht, zoals voor winterkoning, boomkruiper, merel, spreeuw, huismus en houtduif. Bosuilen knappen er overdag een uiltje. Muizen huizen ook in die beschutting. Insecten zoeken er niet alleen nectar maar zonnen graag op de bladeren. Kruisspinnen weven hun web tussen de takken. Vooral van de mensen  uit het buitengebied hoor ik regelmatig dat klimop  een parasiet en boomwurger zou zijn. De vermeende schadelijkheid is een hardnekkig misverstand. Klimop onttrekt met haar hechtwortels absoluut geen voedingstoffen aan de boom. Gezonde bomen zijn er soms mee afgeladen. Met een draagkrachtige stam worden de bomen door klimop niet of nauwelijks beschadigd. Ik ben opnieuw heel nieuwsgierig geworden toen ik begon te schrijven over de klimop. Wie er broedt, eet, leeft, slaapt, schuilt en wat allemaal nog meer en dat het hele jaar door. Toch wel weer ‘n heel bijzonder ontdekking. De klimop heeft de laatste decennia een grote opmars gemaakt bij aanleg van tuinen met afrastering van klimop (Hedera Helix). Tegen gazen rasters, recht en strak, groeit deze nu ook in vele tuinen. 

Landje pik in Markdal?

Veel - terechte - ophef in Ulvenhout over beschadiging van natuur door de buurman. Bij gemeente handhaving en herstel gevraagd door IVN Mark&Donge, Natuur- en Milieuvereniging Markkant, De Groene Koepel, Milieudefensie-Breda, adviesgroep BromN, Natuurplein de Baronie en Vereniging Markdal duurzaam&vitaal. Natuur die door het burgerinitiatief verworven is, wordt door een particulier voor privébelang beschadigd! Ook Provincie, Stichting Markdal, Groen Ontwikkelfonds Brabant en Waterschap Brabantse Delta nemen actie. Dorpsraad is geïnformeerd. Schrijnend dat na jaren voorbereiding vanuit de streek de eerste spa voor natuurherstel de grond is ingegaan en dat er dan iemand eigengereid die natuur gaat beschadigen! Slecht voorbeeld uit Ulvenhout dat zelfs de kranten in Rotterdam en Eindhoven plaatsten! Laat handhaving en herstel een waarschuwing zijn. Helaas. 

Verkeersborden, alweer overbodig?
Markandalletjes
  • Na alle feestdagen weer het gewone ritme. Water zakt én het vriest! Prachtige heldere nachten met schitterende Orion aan zuidelijke hemel rond middernacht. Moeite waard om wekker voor te zetten!
  • Dagen lengen ietsje, Boomklevers laten zich al meer horen!
  • Nieuwsbrief Mark en Leij gaat digitaal. Om Alphenaren, Chamenezen, Strijbekers, Ulicooters  en Galdernaren sneller en duurzamer te informeren. Dank aan hoofdredacteur Sandra Reijnders en haar team.
  • Winterboswandeling Vloeiwijde al volgeboekt. Nu nieuwe ganzensafari west. Polders tussen Markdal en Willemstad. Gids Piet van Iersel. Zaterdag 20 januari. 9u30-13u30. Start Schoolakkerplein. Carpoolend. Aanmelden Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Bevestiging volgt.
  • Vooraankondiging. Licht en donker. Groencafé 24 januari. 19u15. Aanmelden nu. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Twee experts over belang van licht en duisternis voor natuur en mens. Brandpunt. Reigerstraat 16. Breda. Geeft veel ‘verlichte ideeën’.
  • Bleeke Heide: Tafel-, Kuifeend, twaalf Pijlstaarten, zestig fluitende Smienten (Hans Diepstraten), achttien Geelgorzen, twintig Groenlingen, Keep, vijfhonderdeen Kolganzen (Huub Don). Merkske: Houtsnip, twee Holenduifjes, vier Staartmezen, achttien Waterpiepers, driehonderdzesendertig Toendrarietganzen (Huub Don). Boomklever, Waterral, dertig Boomleeuweriks, dertig Roeks, honderdvijftig Sijsjes, Goud- en twee Vuurgoudhaantjes (Ted Overmeer). Markdal: Roek (Bob van Vree), Slechtvalk, vijf Putters, dertig Sijsjes (Ria Lambregts). Tot slot heel passend bij het beetje vorst twee IJsvogels (Rutger van Ouwerkerk, Huub Don).

Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge

Museumstuk? Foto Gert van der Hart