Aad van Diemen – natuurgids IVN Mark&Donge - Stadsplanten 23-5-2024
De Amerikaanse eik (Quercus rubra) is een boom uit het oosten van Noord-Amerika. In Nederland is hij er sinds 1825. Aanvankelijk als sierboom, maar daarna ook in bossen. Je kunt je afvragen wat de bosbouwers destijds bewogen heeft deze boom te introduceren. Het hout is van matige kwaliteit. Het is wel zo, dat als hij jong is, snel groeit en weinig last heeft van ziektes. Maar dat zijn toch hoogstens bijkomende voordelen.
De boom is het beste te herkennen aan de bladeren. Die zijn tot 20 cm lang en tot 15 cm breed. Dit zijn wel maxima, maar neemt niet weg dat het blad relatief groot is. De bladen zijn van éénderde tot halverwege ingesneden en de lobben lopen uit in een karakteristieke scherpe punt. Zoals bij alle eiken het geval is, is ook bij deze eik de symmetrie van beide bladhelften slordig. De stam is aanvankelijk grijs en wordt bij het ouder worden bruin. De schors wordt wel iets gegroefd maar lang niet zo als bij de zomereik of wintereik. Dit onderscheid is alleen bij oudere bomen duidelijk. Tenslotte is de eikel onderscheidend, maar die moet er wel zijn. Bij de zomereik is de eikel langwerpig: tweemaal zo lang als breed. Bij de Amerikaanse eik is die gedrongen: maar eenderde langer dan breed.
De bladeren verteren slecht en zijn daarom ook in de winter een bruikbare determinatiehulp. Heb je ze een keer gezien, dan herken je ze altijd. Het slechte verteren van de bladeren is een van de redenen dat men de boom in de bossen liever niet ziet. Er ontstaat een dikke strooisellaag van bladeren die ondergroei verstikt, dan wel belet zich te vestigen. Ook het aantal insecten dat leeft op deze eik is vele malen minder dan op de inlandse eik. Op Amerikaanse eik vind je amper 20 soorten insecten, terwijl er dat op zomereik minstens 400 zijn.
Kortom, ecologisch is het geen aanwinst. Toch is dat ook een kwestie van tijd. Geleidelijk zal het aantal insecten op de Amerikaanse eik toenemen, maar voordat het aantal van 400 bereikt is, moeten toch in termen van 1000 jaar en meer rekenen. Recent heeft zich een Amerikaanse microvlinder, de ooglapmot, gevestigd als soort van de Amerikaanse eik. Nog 379 te gaan!
De Amerikaanse eik kleurt in het najaar in één keer rood. Daar dankt hij zijn soortnaam rubra = rood aan. Zowel de wetenschappelijke geslachtsnaam ‘quercus’ als de Nederlandse naam ‘eik’ hebben wel bekende oudere naamvormen, maar daarvan is geen nadere duiding bekend.
Een laatst determinatiekenmerk: kom je in een bos een boomstomp tegen die weer volop is uitgelopen, dan is de kans groot dat het een Amerikaanse eik is.
Markandalletjes
- Pinkendagen voorbij, volle maan, dampig, mooie sterrenlucht?
- IVN Natuurwandeling door herstelde 20 jarig Biebergdeel Markdal eindigde verrassend bij Ulvenhoutse paardentram! Bij Strijbeek liggen de stortstenen voor de door te graven inlaat voor ‘vrijstromende Mark’ klaar.
- Naast laarzenpad zuid van SBB kantoorboerderij bijzondere Grote Ratelaar, Moeraskartelblad, etc. te zien. Parasiteren op grassen. Kenmerkend voor schrale moerasgrond. Gelukkig ook met veel kwel. Mooi resultaat van beheer.
- Nu het ‘jaar van de kokerjuffer’. Wie … is dat? Ontdek het zelf met netje aan waterkantje. Klein kokertje met sprietjes? Dat is ‘m! En voor info: internet helpt! Anders IVN Oranjetuin wel! Open elke zondagmiddag. 13-16u. Domeinweg 9. Oosterhout.
- Tweede kamer en demissionair minister Adema wilden meer subsidie voor omschakelen of stoppen van piekbelasters. Huidige regeling te krap voor piekbelasters Ulvenhoutse Bos. Wat zal nieuwe regering doen?
- Provincie deadline voor vervangen verouderde stalsystemen met te veel stikstof heeft uitzonderingen voor natuur inclusief boeren.
- Oehoe’s in Nederland nemen toe. Vorig jaar prikkeldraadslachtoffer herstelt in Zundertse Vogelrevalidatiecentrum. Nu broedend in Buisse Heide! Goed werk Vogelrevalideerders!
- Vroege Vogelexcursie Vierde Bergboezem. Zaterdag 6-9u. 25 mei. Start “P” Asterdplas-Rietdijk. Doelgroep: Kleine Karekieten, Tuinfluiter, Havik, Blauwborst? Erik van Boxtel. Westbrabantse Vogelwerkgroep.
* Zintuigenwandeling Vrachelse Heide. Wat horen, voelen, proeven, ruiken we met gesloten ogen? Beleef de natuur intensief anders. Zondag 26 mei. 13u30-15u30. Aanmelden. Website IVN Mark&Donge. - Vogels: Hoogstraten. Natuurpunters Markvallei ringden drie jonge Slechtvalk mennekes in Katharinatoren. Zonder hoogtevrees! Pluim! Bleeke Heide: Visarend, Boomvalk (Rogier van Vliegen!). Merkske: baltsende Kwartels, Wielwalen (vader, zoon Leestmans). Markdal (ook bij Galder): Jannes van Hoek, Nico Natuur, Harry van Vugt melden: Bosrietzangers, Tuinfluiters, Grasmus, Lepelaar, Oeverloper, Koereiger, Bonte Vliegvanger en eerste paarsblauwe Bosbeekjuffer. Wat een paradijs!
Joop van Riet – IVN natuurgids Mark&Donge
