29-5-2025

Het grootse deel van mijn leven had ik een enorme hekel aan profiteurs. Ik kon geen sympathie opbrengen voor mensen of dingen die teerden op anderen. Dat veranderde toen ik kennismaakte met de telgen uit de bremraapfamilie. Wie nu van de Bieberg naar het Sulkerpad door het Markdal wandelt, ziet hoe grote delen van het gebied paarsrood kleuren door het moeraskartelblad. Het is een prachtige plant met bijzondere bladeren. Wanneer ze net tevoorschijn komen, zijn ze nog groen, maar al snel nemen ze hun kenmerkende kleur aan. Het blad is dubbelgeveerd en heeft een sterk gekartelde rand, zoals de naam al doet vermoeden.  De bloemen hebben een onderlip en een bovenlip en lijken daardoor sterk op de lipbloemen, maar bij die familie staan de bladeren op een andere manier aan de stengel. 

Het gaat slecht met het moeraskartelblad in Nederland. Door de waterstandsverlaging verdwijnen de natte graslanden die deze plant nodig heeft, maar in dit deel van het Markdal kan hij goed gedijen.

Een andere soort uit dezelfde familie is de grote ratelaar, die momenteel hele velden geel aan het kleuren is. De plant dankt zijn naam aan het feit dat je na de bloei de rijpe zaden kunt horen ratelen in de kelken.  De plant heeft bleekgele schutbladen, felgele kroonbladen en een blauwpaarse bovenlip. Beide schoonheden zijn halfparasieten. De planten hebben bladgroen en zijn daardoor in staat tot fotosynthese, waardoor ze zelf voor hun suikerverbindingen kunnen zorgen. Voor water en mineralen zijn ze echter afhankelijk van ander planten. Met hun wortel dringen ze door in het wortelstelsel van de gastheer of waardplant. Ze teren bij voorkeur op grassen. Die gastheer gaat daaraan niet dood, maar zal zich minder sterk kunnen ontwikkelen, doordat hij minder voedingsstoffen tot zijn beschikking heeft. De gevolgen hiervan kunnen zeer gunstig zijn voor de graslanden waarin ze voorkomen. De vegetatie wordt ijler waardoor er meer licht beschikbaar komt voor andere kruidachtigen en nieuwe soorten zich makkelijker kunnen vestigen. Doordat de grassen minder dominant zijn, ontstaan bloemrijke hooilanden. In tegenstelling tot wat we zouden verwachten bij profiteurs, komt hun aanwezigheid ons fraaie Markdal dus alleen maar ten goede.

Veel minder opvallend is de stijve ogentroost. Dit kleine, tere plantje is er eveneens een uit dezelfde familie en deinst er evenmin voor terug water en mineralen te onttrekken aan de grassen in de omgeving.  Ook over de afname van deze soort in Nederland moeten wij ons zorgen maken. Euphrasia stricta of Euphrasia officinalis luidt de wetenschappelijke naam. Stricta betekent stijf; officinalis duidt erop dat de plant vroeger als geneesmiddel werd gebruikt en wel, zoals de Nederlandse naam al doet vermoeden, voor oogziekten. Omdat de gekleurde aders in de bloem lijken op de aders in het menselijk oog, dacht men dat de plant oogkwalen zou kunnen genezen. Euphrasia betekent opgewekt, want wie wordt er nou niet blij van zo’n oogstrelende plant?

Deze soorten uit de bremraapfamilie stelen niet alleen van andere planten; het zijn ook hartendieven. Wie kennis heeft gemaakt met deze planten, vergeeft ze dat ze profiteren en zal ze koesteren. Daarom hoop ik dan ook dat iedereen zich houdt aan het advies van de boswachters: blijf op de paden en vertrap niet wat zo fraai en kwetsbaar is.

Lieneke Steijn – Natuurgids IVN Mark&Donge

Doorbraak:  “Kroon op Markdal beekherstel?”

Het waterschapsbestuur wordt gevraagd om in juni heel belangrijke besluiten te gaan nemen. Het gaat vooral om de grond tussen Ulvenhout en de Mark. Daar kan ca 30 ha landbouwgrond gekocht en omgezet worden naar natuur. En wordt de betrokken agrariërs elders grond aangeboden om rendabel te boeren. Zo kan de omvorming dankzij hun medewerking naar tevredenheid en ‘in der minne’ geregeld worden. Ook het grote stallencomplex van ca 600 vleesrunderen, de karakteristieke “blondes d’Aquitaine’ wordt verwijderd. De situatie van voor 1980 komt terug: een natuurlijk Markdal vrij van bebouwing waar het water vrij kan stromen.

Ook de stikstofbelasting van het Ulvenhoutse Bos zal afnemen. Voor de hele lage overlevingskans van de natuur in het Ulvenhoutse Bos is dat noodzaak. Daarom hebben de natuurverenigingen steeds gepleit voor deze gecombineerde aanpak door provincie en waterschap en zijn blij met deze effectieve maatregel. Een laatste verrassing is dat de langjarige pacht in de Blauwe Kamer afgekocht wordt. Het Brabants Landschap kan dan daar de natuur zijn kans geven!

Nu maar vertrouwen dat dit voorstel van het DB namens bestuurders A. Hagenaars en K. van den Berg door de andere waterschapsbestuurders enthousiast gesteund gaat worden! De voortvarende aanpak van Waterschap en Provincie verdient dat! En het brengt de verplichte doelen voor ecologisch gezond water van de Kader Richtlijn Water voor 2027 dichterbij!  

Markandalletjes

• Vlaams spreekwoord: ‘als het regent in mei, is april voorbij!’. En dat klopt weer als een bus en is goed voor het land!
• Jubileum landschapswandeling Markdal. Zondag 1 juni 10-16u. Natuur- en beekherstel. Dit is de 50e Landschapswandeling. De eerste landschapswandeling in 2006 startte de acties voor natuurherstel Markdal. Nu na twintig jaar zal Waterschapsbestuurder Karin van den Berg schetsen hoe het laatste stuk Markdal-Noord ingericht gaat worden. Mogelijk ook met een ‘moerasvlakte’. Lange adem loont! Aanmelden via website IVN Mark&Donge.
• Tocht door de Krochten. Zondag 1 juni. 14-17u. Start Zundert, bij grens met Maxburg-Meer. De Krochten is één van de oudste natuurgebieden met Waaijenberg, Lange Gooren en De Krochten en cultuurhistorisch belangwekkende Kasteel Maxburg. Gids Marcel Verschueren. Natuurpunt Markvallei.

Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge

22-5-2025

Hemelsbreed op ongeveer een kilometer van de Mark ligt een Bredase Parel; Kinderboerderij Wolfslaar! Een leuk start- of eindpunt van een struintocht met kinderen.

Er ligt ook genoeg moois omheen: Landgoed Wolfslaar met een statig landhuis, even statige beuken en gigantische Tonderzwammen. De natuurtuin met z’n poelen, vennen en het amfitheater. En een prachtig stukje ‘verborgen’ natuur tussen de Charlotte Cuypersdreef en de Ulvenhoutselaan.

Met m’n jongste dochter struin ik eerst een rondje over de kinderboerderij. Het varken heeft jonge biggetjes en de geitjes liggen loom in de schaduw op het gras. Als we de geitjes hebben geaaid en alle speeltuigen hebben gehad, slenteren we nog een rondje. We klimmen over de touwbrug terug naar de ingang om vervolgens richting de natuurtuin te dwalen. Plotseling zien we een verborgen paadje! “Ohhh, papa! Zullen we dit avonturenpaadje nemen?”

En natuurlijk doen we dat. We zijn nog geen 10 meter het pad op of de volgende verwondering dient zich aan. Even statig als landhuis Wolfslaar staat boven op het nest een ooievaar. Langzaam sluipen we iets verder. We komen bij een bankje waar we rustig gaan zitten om naar de ooievaar kijken. Opeens ziet ze nog een avonturenpaadje. Achter het bankje, onder de laaghangende kroon van een Eik door. Papa, kom je! Deze sla ik even over, lieverd. Het bukken lokt me vandaag niet en ik loop om de Eik heen. Daar struikelen we bijna over de volgende verrassing. Op de bloeiende bloem van paarse klaver zit een klein vlindertje. Stilletjes kruipen we dichterbij en ik pak voorzichtig mijn telefoon. Ik hurk om er een mooie foto van te maken. Toch bukken, papa! Knipoogt mijn dochtertje. Het Icarusblauwtje schrikt van mijn lach en fladdert er vandoor. Wij struinen er snel achteraan en daar vinden we het volgende avonturenpaadje, door de bosjes! “Dit vinden de diertjes vast ook een fijn paadje, papa!” roept mijn dochter blij. Als we het paadje nòg een tweede keer hebben verkend, lopen we de bocht om. Enthousiast rent ze vooruit en roept: een bomentunnel! Fladderend als de vlinder die we net zagen, rent ze de tunnel in.” Zijn we ook nog even in het bos, papa!” Aan het eind van de tunnel gaat het paadje door een droog slootje met stapstenen. Elegant huppelt ze eroverheen. Als we het bos uitkomen staat ze opeens stil en wijst naar de lucht. KIJK, KIJK, KIJK! En daar zien we de ooievaar weer. Hij maakt een paar rustige slagen met zijn vleugels en cirkelt dan rustig op de thermiek wat hoger. Nog een paar slagen en daar verdwijnt hij achter de bomen. Wij wandelen ondertussen het laatste avonturenpaadje af, terug naar de kinderboerderij om een ijsje te halen…

Boomstam Henk, NatuurWijzer, IVN-gids Mark & Donge

Markandalletjes

• Zonnige middag in Merkske. Volop Nachtegalen en BOSbeekjuffers! Grensgebied vol pure natuur! 
• Zin in boeiende bestuursfunctie bij IVN Mark&Donge? Een van de grotere natuurverenigingen. Bel met vz Peter van der Ark: 06-21498039.
• Steenuiltjes… door kaalslag leefgebied bij Galder ongeschikt geworden. Ondanks veel beloften tot herstel. Waterschap werkt aan EVZ Kerzelsebeek, hopelijk daar nog kans? Martin van Leest wacht na 8 jaar niet langer en verplaatst nestkast naar Landgoed Veerle. Maar gelukkig aan Strijbeekse kant wel een broedend koppeltje op zes eieren! 
• Advies werd gevraagd over juiste plaatsing nestkasten op particulier natuurperceel. Discussie over exacte hoogte, richting etc. Of gaat het om gezond ingericht gebied? Lagen wat nestkastjes verspreid op een tafeltje. Terloops werd er eentje geopend …… en vloog geschrokken koolmeesje er uit ….. liet wel zijn twintig eitjes zien! (gauw weer dicht!). Natuur rekent niet in centimeters, maar pakt zijn kansen!
• Mierenlezing Jos Kerssemakers, met excursie. Zaterdagmorgen. 10-13u. 24 mei. Boerderij Wolfslaar-Breda. Daarna excursie Strijbeekse Heide. KNNV-Breda.
• Vogelwandeling. Zondagmorgen 25 mei. 8u-10u. In verrassend mooie Zonzeelse Polder. Veel weidevogels, ook Grutto en Blauwborst? Met IVN natuurgidsen. Aanmelden website IVN Mark&Donge.
• Lezing Stad en Plant. Erik van der Hoeven. Woensdagavond 28 mei. Aula de Baronie. Zuylen. Tuinzichtlaan 11. KNNV-Breda.
• Dauwtrap Hemelvaartwandeling. Donderdagmorgen 29 mei. 6u-8u30. Start “P”-plaats. De Burcht-Zwijnsbergsestraat. Carpoolend. Bestemming natuurgebied is verrassing. WestBrabantse Vogelwerkgroep.
• “Waar gehakt wordt, vallen spaanders”. Lezing: groene, rode, zwarte spechten. Jeroen Nusselein-IVN Natuurgids. Donderdagavond 5 juni. 20-22u. De Wegwijzer. Steendorpstraat. (veld excursie 22 juni). 
• Wakker worden met enthousiaste Marin Bos op Vroege Vogels. Direct na plaatsing nestpaal acht jaar geleden, broedende ooievaars op hun natuurperceel bij Hondsdonck. Dit jaar al drie  jonge ‘kuikens’. Maakt totaal van twintig!

  

• Bij Rietdijk-Asterdplas zelfs vier jonge ooievaartjes meldt Ger Duijf!
• Zondagmiddag. IVN Natuurtuin “Ons Domein” open voor klein en groot! Domeinweg 9. Oosterhout.

Joop van Riet – Natuurgids IVN Mark&Donge

15-5-2025

Het eerste wat me als onderwerp te binnen schoot toen ik zat te denken aan een nieuw stukje, was de voortdurende en (in mijn ogen) angstaanjagende droogte die we dit voorjaar doormaken. En dan had ik vervolgens kunnen doorfoeteren over mensen die gewoon hun gras blijven sproeien met drinkwater en boeren die roofbouw plegen op onze gezamenlijke grondwatervoorraad. Maar dat ga ik niet doen. In plaats daarvan wil ik eens naar de gevolgen van veranderende weerpatronen op de natuur om ons heen kijken. Door gemiddeld hogere temperaturen zien we verschuivingen in de bloeitijden van allerlei planten (pinksterbloemen bloeien nu meestal al vóór pasen), de trekpatronen van vogels (tjiftjafs, kieviten en ooievaars blijven nu vaak gewoon in de winter hier in Nederland) en de verspreidingsgebieden van sommige vissen (zeebaarzen zijn al heel gewoon in de Noordzee, terwijl de spiering het in Nederland te warm vindt worden).

Als die gemiddelde temperatuursverandering het enige zou zijn, dan zou je verwachten dat we een verschuiving krijgen in dier- en plantensoorten, waarbij zuidelijker soorten naar Nederland komen en andere naar het noorden vertrekken. Dan verlies je wat, maar krijg je er ook weer wat bij. Maar, behalve die geleidelijke verandering is er ook een grotere mate van onvoorspelbaarheid aan het ontstaan van het ene jaar naar het andere. In 2023 hadden we de meeste neerslag die ooit werd gemeten sinds 1906 en dit jaar stevenen we af op een record-droge lente, vergelijkbaar met die van 2018 toen beken en vennen opdroogden.

En veel dieren en planten doen het niet goed op onvoorspelbaarheid. Zo zijn er heel veel vissoorten die voor hun voortplanting afhankelijk zijn van hoge waterstanden in het voorjaar, zodat ze naar hun paaiplekken kunnen trekken. Bij het uitblijven van die grote hoeveelheid water in het voorjaar hebben ze een probleem. Het uitblijven van voorspelbare sneeuwval in de bergen en het kleiner worden van gletsjers zorgen ervoor dat de waterstanden in het voorjaar steeds wisselender worden. Vooral soorten die heel specifieke eisen aan hun omgeving stellen zijn de eerste die last krijgen van onvoorspelbaarheid. Dat zijn de zogenaamde specialisten en dat zijn soorten die nooit heel talrijk waren, maar als typisch worden gezien voor bepaalde biotopen. Zo zijn er bijvoorbeeld de plantensoorten van blauwgraslanden, akkervogels als de ortolaan (uitgestorven in Nederland) en vissen als de kwab-aal, een soort zoetwaterkabeljauw die koel helder water prefereert.

En wat hou je dan over? De opportunisten, de manusjes-van-alles, de generalisten. Die moeten er natuurlijk ook zijn. Gewone baarzen en blankvoorns in het water, zwarte kraaien en kleine mantelmeeuwen in de steden: ze mogen er zijn. Het zijn super-overlevers die zich prachtig kunnen aanpassen en die door hun intelligentie, hun kracht, of hun weinig kieskeurige dieet het toch wel rooien. Maar het zou zo jammer zijn als alleen nog maar die krachtpatsers zouden overblijven en die speciale soorten zouden verdwijnen: een platgeslagen natuur met slechts enkele, talrijke soorten, in plaats van een soortenrijke, biodiverse omgeving.

Er is nog een groep die het prima kan doen in een onvoorspelbare omgeving: de exoten, de soorten die hier van nature niet voorkomen, maar die door menselijk handelen al dan niet expres worden ingevoerd. Niet alle exoten krijgen vaste voet aan wal, maar degenen die dat wel doen zijn vaak die opportunistische, slimme, of agressieve alleseters, zoals nijlganzen, wasberen, of zwartbekgrondels. Die laatste soort is een visje dat de inheemse rivierdonderpad zo goed als compleet verdreven heeft. Zwartbekgrondels en nog een handvol andere grondelsoorten zijn in Nederland gekomen vanuit het Zwarte Zee en Kaspische gebied. Soorten die daar leven zijn compleet aangepast aan grote veranderingen in zoutgehaltes en watertemperaturen die daar van nature altijd al voorkwamen. En nu doen ze het ook erg goed in het snel veranderende en onvoorspelbare Nederland. Ongenode gasten misschien, maar ze gaan niet meer weg.

Leo Nagelkerke, West-BrabantseVogelwerkgroep

Markandalletjes

• Prachtig voorjaar, steeds langer droog, toch volop groen. Mits bodem poreus is en als een spons water vasthoudt onder een mooie anti-verdampinglaag van bloemrijk grasland. Vaak maaien en pletten met machines maakt het dor, beregenen is symptoombestrijding. Gezonde bodem is de basis.
• Veerle Bruning – stikgelukkig en terecht trots - met hand aan de ploeg in prachtige beschutte akkers tussen Koekelbergbos, de Mark en Blauwe Kamer.

  

• Libellen excursie met Jeroen Stoutjesdijk. Zaterdag 17 mei. 10-12u. Start boerderij Wolfslaar. Breda. Natuurvereniging KNNV.  
• Feestelijke opening Vogelbos. Voor (klein)kinderen en (groot)ouders. Zondag 18 mei. 11u. Kinderboerderij MEK Oosterhout. Veerseweg 100. WestBrabantse Vogelwerkgroep. 
• Oosterhoutse Bloemen en Bomen in Heilige Driehoek. IVN stadsplantenwandeling langs kloostercomplexen, landerijen, monumentale boerderijen. Met Guido Gezelle: Mij spreekt de blomme een tale - Mij is het kruid beleefd - Mij groet het altemale - Dat God geschapen heeft! Zondagmiddag 18 mei. 13u30-15u30. Aanmelden website IVN Mark&Donge.
• Vroege Vogels in ochtendgloren met vogelzang. Zondagmorgen 18 mei. 6-9u. SBB boswachterij Dorst met schraal heide- en stuifzandgebied, bossen en waterpartijen. Samenwerking WBr Vogelwerkgroep en IVN. Nationale Vogelweek.  Aanmelden. Website IVN Mark&Donge.
• Bossen van vroege ijstijd tot nu. Wandel excursie  met Rob Koeken. Evolutie van bomen, struiken en bossen. Zondagmiddag 18 mei. 14u-16u30. Start Vallei ven het Merkske. Kolonie 41. Wortel (B). Natuurpunt Markvallei.
• Echte Koekoeksbloem rose tussen groen. Volop Fluitekruid, maar van de fluit nog geen kruit gewassen. Enith Pieters ziet zestig Oeverzwaluwennesten in bouwzand Tervoortseweg. Dus aannemer moet wachten tot ná het broedseizoen! Jonge ooievaartjes gezien bij Gilzerwouwerbeek door Enith Pieterse (zeker twee snaveltjes), Hondsdonck door Martin Bos (3 stuks), viaduct Effen door Louis de Jong (3 kuikens). Weer succes voor gemeentelijk natuurgebied.
• Volop vogels, zoek de vlinders VOORKOM BOSBRAND!

Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge   

8-5-2025

Kom horen en kijken in natuurgebied Wouwerbeek! Ik kwam als lid van Flora en Faunagroep op vliegveld Gilze-Rijen zag en hoorde daar regelmatig een populatie boomkikkers, die het daar erg matig deden. Doordat er geen uitwisseling was met boomkikkers uit andere poelen werden deze genitief steeds zwakker door inteelt. Nu zijn er na enkele jaren in ons natuurgebied in Bavel veel gezonde boomkikkers.

De kikker is heel eenvoudig van andere inheemse soorten te onderscheiden door de gladde huid en de egale lichtgroene kleur op zijn rug, en witte buik met ogen van geel tot oranje. Het is de enige soort in heel de Benelux die hechtschijven, kleine schijfvormige structuren heeft aan de tenen en vingers, die doen denken aan zuignappen. Bij het klimmen in bomen speelt de buikzijde ‘n belangrijke rol, door het slijmlaagje aan de buikhuid blijft de kikker beter plakken! Mannetjes worden ± 3 a 4 cm lang, vrouwtjes zijn gemiddeld wat langer ± 4,5 cm.

De natuurlijke biotoop moet bestaan uit een poel met stilstaand water en visvrij zijn omdat anders de eitjes en larve door de vis worden opgegeten. De boomkikker is niet erg kieskeurig maar heeft wel een kleinschalig agrarisch landschap met hagen, houtwallen, weilanden en bosranden en schoon water met een niet te hoog zuurgehalte nodig.

De boomkikker is als alle amfibieën koudbloedig en zit het grootste deel van de dag doodstil op tak of blad. Braam heeft zijn voorkeur en zit daar goed gecamoufleerd en verschalkt zo met zijn lange tong vliegende insecten. ‘s Nachts als er gefoerageerd wordt is de kikker actief.  De voortplanting vindt plaats van april tot juli mannetjes zijn in die periode vaak op de grond of in het water wachtend op ’n vrouwtje hierbij luidruchtig kwakend krek-krek-krek. Als twee mannetjes elkaar te dicht naderen maken ze een ratelend geluid. Alleen de mannen hebben ‘n kwaakblaas en ‘n geelbruine tot grijs geplooide keel die kan zeer ver worden opgerekt en is dan bijna zo groot als de kikker zelf. Het mannetje klemt zich vast aan het vrouwtje, als zij in het water eitjes afzet 200 tot 1400. In klompjes van 5 tot 50 stuks, bevrucht hij die eieren. Deze zijn lichtbruin aan de boven zijde en witgeel aan de onderzijde.

De vrucht ontwikkelt zich snel en het stadium tot embryo kan al na drie dagen zijn voltooid, waarna de larven uit de eieren kruipen, water temperatuur moet 17 tot ruim 20 graden zijn!

Boomkikkers beginnen tussen augustus en oktober met de voorbereidingen voor hun winterslaap, in muizen- of konijnenholen, holle bomen, strooisellaag, boomwortels e.d.

Deze prachtige boomkikker is zo afwijkend aan onze bruine en groene kikker, daar moeten we heel zuinig op zijn. Nee dat is niet genoeg, wij zullen met ons allen zijn leefomstandigheden moeten waarborgen en uitbreiden, maar niet alleen voor deze boomkikkers maar voor heel de natuur en het landschap om ons heen! 

Ad van de Laar – IVN natuurgids gids Mark&Donge

HOERA, EEN NIEUWE AKKER voor Veerle’s Wortels in Breda!

Misschien nooit meer gedacht, maar vasthoudend – soms tegen beter weten in – en alle tegenstand overwinnend is het Veerle en haar honderden medestanders toch gelukt om een nieuwe plek te vinden voor de gezamenlijke zelfoogstuinderij! Iets verderop aan de Koekelberg. Net buiten de formele natuurgebieden. Maar juist variatie en kleinschaligheid zijn de succesfactoren voor de natuur. Zo kan elke soort zijn kans grijpen.

Ook dank aan de bestuurders van Waterschap, Provincie en Breda die uiteindelijk de goede duwtjes gaven! Vrijdag is de pacht ingegaan, compost is gereden, het land geploegd, de uitjes gepoot, bietjes, worteltjes en boontjes gezaaid. Had veel voeten in de aarde, nu handen IN de aarde en vruchten van het land. Uitzicht op het Markdal waar de Koekoek juicht! 

Markandalletjes

• Kastanjebomen showen hun toortsig bloeiende kaarsen aan zonnig voorjaar!
• Ulvenhoutsebos voorjaarswandeling. In mooie maar bedreigde Natura 2000 gebied. Heel drassig, daardoor nooit ‘ontgonnen’. Door stikstof uit landbouw, etc. zeldzame voorjaarsboeiers als Witte Rapunzel, Knikkend Nagelkruid en Bosanemoon ernstig bedreigd. Reddingsacties zijn gestart, maar moeilijk. Zaterdag 10 mei 13.30-15.30. Met IVN natuurgidsen. Aanmelden via website IVN Mark&Donge.
• Natuurverkennerstocht: Vroege vogelwandeling Merkske. Zondagmorgen 11 mei. 6u-10u. Koffie na. Kans op Nachtegalen in Halse Beemden. Natuurpunt Markvallei. Start bezoekerscentrum Vallei van het Merkske (Klapekster). Kolonie 41. Wortel (B).
• Horeca Breda wil door met Hard Cups! Stelt verbeteringen voor. Succes voor nmv Markkant na vele pittige acties. Via statiegeld drastische afname plastic afval bij festivals, carnaval, etc. Gezond verstand, duurzaamheid en volhouden geeft resultaat!  
• Breda krijgt eerste ecoduct over zuidelijke rondweg. Van autoweg naar fietsstraat geeft ruimte voor groenpassage bevers, otters, vossen en nog meer. Laat de eerste niet de laatste zijn!
• Eerste kano’s hebben nieuwe deel Mark (hoogwatergeul) getest. Kanogoten met borstels in stroomdammen functioneren goed!

  

• Ria Lamberts zag vrouwtje Koekoek bij Merkske. En deze was bruin! Dat bestaat dus ook! Iris van der Vlerk zag IJsvogel bij de Mark. Op ooghoogte, van haar dan! En per 1 mei gaven de Blonde d’Aquitaines van gebr. Brouwers het Markdal van Bieberg tot Markweg weer zijn gezicht. En er is nog veel meer te zien…..

Joop van Riet – natuurgids IVN Mark&Donge